Grönland’da Trump endişesi artıyor: Yabancı siyasi fonlara yasak getirildi
Yasa, Grönland’ın geçen ay adayı almak için askeri güç kullanmayı reddeden Trump’a karşı şimdiye kadarki en agresif gayreti. Yasa Trump’ı direkt potansiyel bir kampanya destekçisi olarak göstermiyor lakin maddeyi ve münasebetlerini ortaya koyan bir teklif Trump’ın ısrarının maddeyi hazırlayanlara ilham verdiğini açıkça ortaya koyuyor.
Teklifte “Grönland’a yönelik jeopolitik ilgi ve müttefik bir büyük gücün temsilcilerinin Grönland’ı ele geçirmek ve denetim etmekle ilgilendiklerini söz ettikleri mevcut durum göz önüne alındığında, ülke seçimlerini ve siyasi karar alma süreçlerini etkileme teşebbüslerine karşı bilhassa savunmasızdır” deniyordu.
Yasa, teklifte “Grönland’ın siyasi bütünlüğünü koruma” uğraşı olarak belirtildi. Grönland Başbakanı Mute B. Egede, 11 Mart’ta parlamento seçimlerinin yapılmasını teklif etti.
DONALD TRUMP JR’NİN ADA ZİYARETİ SPEKÜLASYONLARI ARTIRDI
Grönlandlılar başlangıçta Trump’ın ABD’nin bölgenin denetimini ele geçirmesi istikametindeki tekrarlanan dileği karşısında şaşkınlık yaşadı ve başları karıştı. Trump’ın oğlu Donald Trump Jr’ın geçen ay adayı kısa bir ziyarette bulunması da spekülasyonları arttırdı.
Grönland, Amerika Birleşik Devletleri için stratejik bir pozisyonda yer alıyor: Ada ABD’nin bir askeri üssüne mesken sahipliği yapıyor ve iklim değişikliği Kuzey Kutbu’ndaki buzları erittikçe, uzak kuzeyde ticari ve donanma rekabeti artıyor. Grönland ayrıyeten ileri teknoloji üretiminde kullanılan ender elementler ve öteki mineraller açısından da muazzam rezervlere sahip.
Egede, “Ulusal güvenlik için buna muhtaçlığımız var” dedi.
Grönland, evvel koloni sonra da yarı özerk bir bölge olarak uzun müddettir Danimarka’ya bağlı. 2009’dan bu yana yapılan bir referandumla bağımsızlığını ilan etme hakkına sahip olsa da savunma, güvenlik ve öbür milletlerarası ilgilerinde hala Danimarka’ya bağlı.
GRÖNLAND’DA YAŞAYANLAR RAHATSIZLIK DUYUYOR
Grönland’da yaşayanların birden fazla Danimarka’nın nezaretinden giderek daha fazla rahatsızlık duyuyor. Öte yandan Grönland idaresi Trump’ın teşebbüslerini kesin bir lisanla ve tekraren reddetti.
Egede, Trump’ın adayı gözüne kestirdiği geçen yılın sonlarında yaptığı bir açıklamada “Grönland bizimdir” dedi ve şöyle devam etti: “Biz satılık değiliz ve asla satılık olmayacağız”
Danimarka da sarsılmış durumda: Geçen hafta Kuzey Atlantik’teki askeri harcamalarını 2 milyar dolar arttıracağını açıkladı.
İskandinav ülkesi ABD ile bir ticaret savaşı başlatmak istemiyor. Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, Trump’la yaptığı ve ‘soğuk’ geçen telefon görüşmesinin akabinde Trump’ın ağır taleplerine nasıl karşılık verileceğini tartışmak üzere Avrupalı ve NATO başkanlarıyla bir ortaya gelmek için geçen hafta Avrupa’yı dolaştı.
Trump’ın birinci döneminde Danimarka Dışişleri Bakanı ve Başbakanı olan Lars Lokke Rasmussen “Trump Grönland’a sahip olamayacak” dedi.
Grönland parlamentosu Inatsisartut’un maddeyi geçirmek için Danimarka’nın onayına muhtaçlığı yok. Bu nedenle milletvekilleri son derece süratli hareket etti; yasa tasarısı Cumartesi günü sunuldu ve sonrasında onaylandı.
Teklifte “Mevcut jeopolitik durum ve yaklaşan Inatsisartut seçimleri göz önüne alındığında, bu türlü bir düzenlemeye duyulan muhtaçlığın acil olduğu düşünülmektedir” denildi.
Amerika Birleşik Devletleri de dahil olmak üzere başka ülkeler yabancı siyasi finansmanı kısıtlıyor ya da yasaklıyor. Teklife nazaran Grönland daha evvel bu cins bir sınırlamaya gitmemiş ya da yasaklama yoluna gitmemişti.
Teklifte, yabancı güçlerin son yıllarda dünyadaki diğer demokratik seçimleri etkilemeye çalıştığına dikkat çekiliyor. Muharrirler bilhassa Amerika Birleşik Devletleri’ndeki muazzam ölçüdeki özel siyasi bağışlara dikkat çekti.
Danimarka Milletlerarası Çalışmalar Enstitüsü’nde araştırmacı olan Ulrik Pram Gad, “Bu teşebbüsün acil olduğu açık” dedi.
HER ŞEY ÖNLEM ALMAK İÇİN
Bağışların daha evvel Grönland’ın siyasetini etkilemediğini söyleyen Gad, maddeyi “öncelikle önleyici bir tedbir” olarak nitelendirdi.
Grönland ayrıyeten gayrimenkul alımlarını sonlandırarak yabancı çıkarlarına karşı tedbir almaya çalışıyor.
Pazartesi günü milletvekilleri, arazi alımlarını Danimarka vatandaşları yahut en az iki yıldır Grönland’da daimi ikamet eden bireylerle sonlandıracak yeni düzenlemeleri onayladı. Kuralların bu yıl içinde yürürlüğe girmesi bekleniyor.
Grönland’ın yaklaşık 56 bin sakini var ve Grönalnd çoğunlukla buzla kaplı. Dünyaya açılıyor olsa da turizm altyapısı zayıf.
Amerikan standartlarına nazaran küçük sayılabilecek yabancı kampanya katkıları bile Grönland’ın siyasi yapısını büyük ölçüde değiştirebilir: Teklifte, partilerin çoğunlukla kamu sübvansiyonlarıyla finanse edildiği, özel katkıların ise siyasi finansmanın “önemsiz bir kısmını oluşturduğu” belirtildi.
Teklifte “Bu potansiyel tehdidin perspektifleri tasa vericidir. Milletlerarası ölçekte mütevazı sayılabilecek bağışlar, Grönland’daki bir seçim kampanyasında devasa boyutlara ulaşabilir” denildi.
Siyasi partilerin artık yabancı ya da isimsiz bağış almalarına müsaade verilmeyecek. Partilerin mahallî ve gençlik kolları, milletvekilleri, yardımcıları ve adaylar da tıpkı biçimde.
Yeni yasa ayrıyeten özel siyasi bağışların ölçüsünü da sınırlandıracak. Bir siyasi parti yılda yalnızca yaklaşık 28 bin dolar özel bağış alabilecek. Ferdi bağışçılar ise yalnızca 2 bin 800 dolar bağış yapabilecek. Yasa, başka konuların yanı sıra, açıklama gerekliliklerini de güçlendiriyor ve genişletiyor.
Teklifte, “Orantısız büyüklükteki özel bağışlar, halkın siyasi süreçlerin bütünlüğüne olan inancını zayıflatabilir” ifadesi yer alıyor.
patronlardunyasi.com
