İstanbul’un yarım kalan hayalet plazaları: 30 yıldır tamamlanamayan projeler mahallelere risk saçıyor

İstanbul’un hareketle cad­delerinde yükselen bir dö­nemin görkemli yapıları sessizce bahtına terk edildi. Mega kentin farklı semtlerin­de miras, imar planlarına iti­raz ve hukuksal nedenlerle ya­rım kalan Tat Towers, Bostan­cı AVM, Central Park İstanbul, Caprice Gold üzere onlarca iş ve alışveriş merkezleri yıllardır tamamlanmayı ve ekonomik bedel oluşturmayı bekliyor.

Dünya’dan Hamide Hangül’ün haberine nazaran, İs­tanbul’da adeta hayalet görü­nümüne bürünen ve kimileri 30 yıldır tamamlanamayan pla­zalar, bulundukları semtlerde fiziki çöküntü ve kontrolsüz­lüğüyle risk oluşturuyor. Uz­manlar, kelam konusu yapıların, çöküntü alanı haline gelmesi­nin ilçeleri de olumsuz etkile­diğini, atıl binaların bilhassa barınma sorunu karşısında ko­nut kiralamasına açılarak, yük­sek fiyat artışlarının kırılma­sına katkı sunabileceği öneri­sinde bulundu. Atıl durumdaki binalar ve kente tesirlerine yö­nelik sorularımızı yanıtlayan İstikrar Değerleme Genel Mü­dür Yardımcısı Mehmet Ali Hartavi, türel anlaşmazlık­lar ve teknik pürüzlerle yarım kalan büyük çaplı konut, otel, alışveriş merkezi ve iş merkezi projelerin, kent görünümünü olumsuz etkilerken çevresin­deki hayat alanlarında da so­runlar yarattığını söyledi.

ATIL ŞANTİYELER MAHALLELERİ OLUMSUZ ETKİLİYOR

İstanbul’un farklı semtle­rinde yıllardır tamamlanmayı bekleyen “Kabuğu var, içi boş” projelerin, büyük çoğunluğu­nun, ekonomik dalgalanmala­rın ağır olduğu periyotlarda durduğuna işaret eden Harta­vi, “Örneğin Tat Towers’ın ka­ba inşaatı 2008’de tamamlan­dı, fakat miras sıkıntıları nede­niyle 2009’dan beri beklemede.Caprice Gold Otel 2014’te ta­mamen durdu, tek bir proje­de 614 devre mülk bulunuyor. Bostancı AVM ise 30 yılı aşkın müddettir bekliyor. Esenyurt’ta Innovia sitesinin birinci üç etabı sıkıntısız teslim edilmişken, Innovia 4 farklı bir bahtı ya­şamakta. Yüzde 65’i tamam­lanan projedeki 2 bin 360 ba­ğımsız ünitenin hayata geçebil­mesi için kat irtifakı kurulması gerekiyordu. Fakat paydaşlar ortası uyuşmazlık nedeniyle süreç hala tamamlanmış de­ğil. Projeyi üstlenen Yeşil GYO ise konkordato ilan etti.

Bu tıp projeler sadece ekonomik de­ğil toplumsal problemlere da yol açı­yor. Güvenlik riski oluşturan atıl yapılar mahallelerde ya­şam kalitesini düşürüyor; fi­ziki çöküntü ve kontrolsüzlük de toplumsal bozulmaları berabe­rinde getiriyor” diye konuş­tu. Kartal’da yer alan projele­rin de misal mukadderatı paylaştığı­nın görüldüğüne vurgu yapan Hartavi, “2010’lu yılların ikin­ci yarısında başlatılan proje­lerin neredeyse on yılı bulan, tamamlanamama durumu ve projelerin çöküntü alanı haline gelmesi ilçeyi olumsuz etkili­yor” ifadelerini kullandı.

BAZILARI 30 YILDIR TAMAMLANMAYI BEKLİYOR

-Tat Towers (Zincir­likuyu, Şişli): 1989’da baş­layan ofis projesinde iki ku­le 2009’da tamamlandı lakin miras davaları nedeniyle bina hâlâ kullanıma açılamadı.

-Caprice Gold Otel (Bay­rampaşa): 2010’da başlatı­lan 27 katlı devre mülk proje­si, 150 bin metrekarelik alanda yükseliyordu. 2014’te durdu; 28.130 kişi mağdur oldu.

-Bostancı AVM (İçeren­köy, Ataşehir): 1995’te başla­yan AVM projesi, müteahhidin iflası sonucu yarım kaldı ve ya­pı hâlâ tamamlanmayı bekliyor.

-Transform Fikirtepe (Fikirtepe, Kadıköy): 2016’da başlayan, 1092 bağımsız bölüm­den oluşan proje, 2018’de tes­lim edilmesi beklenirken he­nüz tamamlanamadı.

-Bakırköy 46 – Central Park İstanbul (Kartaltepe, Bakırköy): 2013’te başlayan proje, imar planlarına ait mahkeme kararları ve tekrar başlama sürecine karşın ha­len tamamlanamadı.

-Acron Rezidans (Ce­vizli, Kartal): 2022’de teslim edilmesi planlanan, 112 konut ve 11 ticari alan içeren proje, 3 yılı aşkın müddettir hala ta­mamlanamadı.

-Innovia 4 (Cumhuriyet, Esenyurt): 26 bloktan oluşan projenin inşaatına 2016 yılın­da başlandı, 2018 yılında tes­lim edilmesi planlanmasına rağmen tamamlanamayan pro­jeler ortasında yerini aldı.

KONUTA DÖNÜŞMESİ KİRALARI DENGELER

GABORAS CEO’su Ruhi Konak, miras kaynaklı ya da uzun süre­dir atıl kalan yapıların, ekono­miye kazandırılabilecek bedelli stoklar olduğunu belirterek, şöyle devam etti:

“Bu yapılar sırf konut değil; otel, öğ­renci yurdu yahut sıhhat tesisi üzere farklı kullanım alanlarına da dönüştürülebilir. Böylelikle hem yeni inşaat maliyetleri azalır hem de mevcut kent dokusu korunur. Kentlerde konut arzını artırarak kira fiyatlarının dengelenme­sine katkı sağlayabilir. Atıl durumdaki binala­rın yine işlevlen­dirilmesi; piyasaya canlılık kazandıra­cak, toplumsal ih­tiyaçları karşıla­yacak ve uzun vadede kent ekonomi­sine katkı sağlaya­caktır.”

BEŞ YIL BİTMEYEN YAPILARDA RUHSAT İPTALİ HAKKI VAR

İstanbul’da zelzele riski ve kentsel dönüşüm süreci göz önünde bulundurulduğunda, ruhsat tarihinden itibaren 5 yıl içinde tamamlanamayan yapılara yönelik 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 32. Unsurunun kritik ehemmiyete sahip olduğuna dikkati çeken Mehmet Ali Hartavi, şöyle devam etti:

“Bu unsura nazaran, ruhsat mühleti içinde tamamlanmayan yapılar için ilgili belediye yahut yetkili yönetim ruhsatı iptal etme yetkisine sahiptir.

Atıl kalan alanların toplumsal ve kültürel kullanıma açılması ve kentsel dönüşüm süreçlerinin sağlıklı, aktif yönetilmesi İstanbul’un geleceği için hayati ehemmiyet taşır. Bu süreçlerin başarısı; teşvikler, yasal düzenlemeler ve kapsamlı planlamalarla desteklenmelidir. Böylelikle hem İstanbul’un zelzele riskine karşı dayanıklılığı artacak hem de kentsel estetik ve ömür kalitesi korunacaktır.”

patronlardunyasi.com